จากตำบลที่มียอดตัวเลขอุบัติเหตุสูงสุดในจังหวัดมุกดาหารในปี 2562… ลดลงเหลือเพียง “ศูนย์” ในปี 2563 จนทำให้ได้รับยกย่องให้ “ชุมชนที่แก้ไขปัญหาอุบัติเหตุเหลือน้อยที่สุดในจังหวัด”
อะไรเป็นปัจจัยที่ทำให้ตำบลโนนยาง อำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร เป็นชุมชนที่สามารถแก้ปัญหาอุบัติเหตุได้อย่างเป็นรูปธรรม ?
ก่อนหน้านั้นเมื่อปี 2561-2562 ตำบลโนนยางเป็นตำบลที่มีอุบัติเหตุรุนแรงจนมีตัวเลขผู้เสียชีวิตสูงสุด ของจังหวัดมุกดาหารสูงถึง 7 ราย ซึ่งสาเหตุหลักมาจากแอลกอฮอล์เป็นหลัก โดยเฉพาะในช่วงเทศกาล ทางองค์การบริหารส่วนตำบลโนนยางจึงได้มีการดำเนินการแก้ไข และเตรียมตัวรับมือเพื่อลดอุบัติเหตุ
ศรีสมรักษ์ ผ่องแผ้ว นายกองค์การบริหารส่วนตำบลโนนยาง อำเภอหนองสูง จังหวัดมุกดาหาร เปิดเผยว่า ทางอบต.ได้มีมาตรการหลายอย่าง เริ่มตั้งจัดทำป้ายประชาสัมพันธ์บริเวณจุดเสี่ยงหรือจุดอันตรายต่างๆ ทำสัญญาณหรือสัญลักษณ์แจ้งเตือนก่อนถึงจุดเสี่ยง ขอความร่วมมือกับสถานีตำรวจภูธรหนองสูง ให้มาติดตั้งกล้องจับความเร็วภายในตำบล มีการจัดตั้งจุดบริการประชาชน 24 ชม. บริเวณหน้าอบต.โนนยาง มีการพ่นสีสัญลักษณ์ต่างๆ บริเวณสี่แยกหรือทางโค้งเพื่อช่วยเตือนผู้ขับขี่ และที่สำคัญ มีการตั้ง “ด่านชุมชน” ภายในหมู่บ้าน โดยมีผู้ใหญ่บ้านเป็นผู้ประสานงานและดำเนินการ โดยได้ความร่วมมือจาก กำนัน อาสาสมัครภายในหมู่บ้าน คอยดูแลประจำด่าน
มาตรการสำคัญที่ได้ผลอย่างมาก คือการจัดตั้ง โดยให้แต่ละครอบครัวช่วยกันสอดส่องดูแลบุตรหลานภายในบ้าน ถ้าพบว่าบุตรหลานมีการดื่มแอลกอฮอล์ให้ดูแลไม่ให้ขับขี่ยานพาหนะออกนอกบ้าน ซึ่งด่านครอบครัวนี้จัดว่าเป็นด่านที่สำคัญที่สุดด่านแรกที่ช่วยป้องกันไม่ให้ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ขับขี่ยานพาหนะออกไปบนท้องถนนจนเกิดอุบัติเหตุได้ และถ้าคนในครอบครัวห้ามปราบแล้วลูกหลานไม่เชื่อฟัง ด่านครอบครัวก็จะประสานงานไปยังด่านชุมชนและจุดบริการบริการประชาชนต่อไปเพื่อให้คอยดูแลเรียกให้หยุดบริการน้ำดื่ม ชา กาแฟ ให้นั่งพักให้สร่างเมา เพื่อลดการเกิดอุบัติเหตุ
นอกเหนือจากมาตรการลดอุบัติเหตุที่กล่าวไปแล้วข้างต้น ผู้นำชุมชนโนนยางยังได้ใช้ความขนบประเพณีและความเชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่กับคนในชุมชนมาอย่างยาวนานมาใช้แก้ไขและลดการเกิดอุบัติเหตุได้อย่างชาญฉลาด อย่างการทำพิธีบวงสรวงและการทำบุญสะเดาะเคราะห์ใหญ่ประจำปี โดยจะมีพิธีบวงสรวงเจ้าแม่ตาดโตน ที่อยู่บริเวณน้ำตกตาดโตนซึ่งเป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของจังหวัด ที่ซึ่งชาวบ้านในชุมชนให้ความเคารพเชื่อถือเป็นอย่างมาก โดยทางอบต.โนนยางเป็นผู้จัดพิธีบวงสรวงให้เจ้าแม่คุ้มครองคนในชุมชนให้แคล้วคลาดปลอดภัย ไม่มีอันตรายใดๆ โดยได้รับความร่วมมือจากทุกหมู่บ้านในตำบล ในการทำพิธีโดยจัดเครื่องเซ่นไหว้ รวมทั้งนางรำ บวงสรวงเจ้าแม่
และอีกพิธีหนึ่งที่สำคัญต่อความเชื่อคนในตำบลเช่นกันคือการทำบุญสะเดาะเคราะห์ใหญ่ประจำปี โดยจะจัดขึ้นที่วัดที่ติดริมถนนใหญ่ เริ่มที่วัดแรกคือวัดสามัคคีธรรม ภายในพิธี พระสงฆ์จะร่วมกันสวดมนตร์อัญเชิญเทพยดาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำตำบลมาช่วยคุ้มครองคนในตำบลและทำการคล้องสายสิญจน์ ริมถนนเป็นระยะทางยาวประมาณ13-14กิโลเมตร และพระสงฆ์ที่ทำพิธีจะสวดมนตร์ปลุกเสกดินทรายแจกจ่ายให้คนในชุมชนนำไปโปรยภายในบ้านเพื่อช่วยคุ้มครอง ลูกหลานในบ้านให้ปลอดภัยซึ่งพิธีทั้ง 2 จะจัดขึ้นในช่วงปลายปีก่อนถึงเทศกาลปีใหม่ เป็นการสร้างขวัญกำลังใจให้คนในชุมชนรู้สึกปลอดภัยแคล้วคลาดจากภยันตรายทั้งปวงได้อย่างดี
นอกจากนี้ชุมชนโนนยางยังได้นำมาตรการ 4 สร้าง เข้ามาใช้แก้ไขปัญหาอุบัติด้วย โดยใช้มาตรการสร้างต้นแบบผู้ลดและเลิกเหล้าได้จริงโดยมีการจัดทำโครงการ “งดเหล้าเข้าพรรษา” มีอาสาสมัครเข้าร่วมโครงการประมาณ 70 คน ซึ่งหลายคนได้เลิกเหล้าได้จริงจากโครงการนี้ เป็นต้นแบบให้คนในชุมชนได้ปฏิบัติตาม และคนที่เข้าร่วมโครงการทุกคนลดการดื่ม แอลกอฮอล์ลงอย่างเห็นได้ชัดเหลือเพียงแต่การจิบๆตามงานเทศกาลเท่านั้นซึ่งทำให้ลดการเกิดอุบัติเหตุไปได้มาก
และอีกมาตรการหนึ่งที่ทางชุมชนนำมาใช้ คือ สร้างเส้นทางปลอดภัย โดยได้จัดทำถนน 4 ป. (ปลอดภัย, ปลอดเหล้า, ปลอดยาเสพติด, ปลอดการพนัน) ในทุกหมู่บ้าน โดยผู้ใหญ่บ้านจะกำหนดถนนในแต่ละหมู่บ้านว่าเส้นไหนเหมาะสม และมีคณะกรรมการชุมชนคอยรักษากฎระเบียบในถนนเส้นนั้น มีการจัดตั้งด่านชุมชน ในถนน 4ป. และมีการขอความร่วมมือไม่ให้มีการดื่มแอลกอฮอล์ในงานศพที่อยู่บนถนน 4 ป. ซึ่งถ้าสำฤทธิ์ผลจะมีการขยายถนน 4 ป. ให้เพิ่มมากขึ้นต่อไป
จากการดำเนินการที่กล่าวไปข้างต้นทั้งหมดทำให้ตำบลโนนยางแก้ไขและลดการเกิดอุบัติเหตุได้จริง จนไม่มีอุบัติเหตุเกิดขึ้นส่งผลให้ได้รับรางวัล โล่ประกาศเกียรติคุณและเกียรติบัตร “การแก้ไขปัญหาเหลือน้อยที่สุดในจังหวัด” ประจำปี 2563
“ความร่วมมือ ความสามัคคีของคนในชุมชนและการปฏิบัติตามกฎและมาตรการต่างๆ ของทุกคนในชุมชนนี่เอง ที่เป็นปัจจัยที่ทำให้ชุมชนตำบลบ้านโนนยางลดอุบัติได้จริงส่งผลให้เกิดสุขภาวะชุมชนที่แท้จริง” นายกฯศรีสมรักษ์ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลโนนยาง กล่าว