ใกล้เทศกาลปีใหม่ มาดูชุมชน เทศบาลตำบลนาข่า จังหวัดอุดรธานี สร้างเข้มแข็ง จัดการความปลอดภัย ไร้แอลกอฮอล์ สร้างมาตรการป้องกันนักดื่มหน้าใหม่ และผู้สมัครลดดื่มได้มากถึง40 คน
ในช่วงใกล้เทศกาลปีใหม่ ซึ่งถือเป็นช่วงเฉลิมฉลองส่งท้ายปี และที่ผ่านมาในชุมชนมักจะมีปัญหา การดื่มสุราจนสร้างปัญหาให้กับชุมชนในเรื่องของความปลอดภัย
ปัญหาเหล่านี้ไม่เกิดขึ้นอีกแล้วใน เทศบาลตำบลนาข่า อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี
เทศบาลตำบลนาข่า มีพื้นที่ทั้งหมด 13.35 ตารางกิโลเมตร เป็นพื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่ป่าไม้ พื้นที่สาธารณประโยชน์ พื้นที่แหล่งน้ำ การปกครองและประชากรเทศบาลตำบลนาข่า แบ่งการปกครองออกเป็น 8 หมู่บ้าน
จำนวนประชากรมีประชากรทั้งหมด6,613 คน แยกเป็น ชาย3,254 คน หญิง 3,359 คน มีจำนวนหลังคาเรือนทั้งหมด 2,338 หลังคาเรือน
หลังจากที่เทศบาลตำบลนาข่า ได้จัดทำโครงการจัดทำฐานครอบครัวชุมชนพื้นฐานเพื่อพัฒนาสู่ตำบลสุขภาวะ (TCNAP ) โดยเก็บข้อมูลพื้นฐาน 7 ด้าน จะเห็นได้ว่าข้อมูลด้านสุภาพของชุม ซึ่งพฤติกรรมเสี่ยงจากการดื่มสุราภายในเขตเทศบาล คิดเป็นร้อยละดังนี้
1.ดื่มสุราเป็นประจำ 10.75 % (711 คน)
2.ดื่มสุราเป็นประจำร่วมกับสูบบุหรี่เป็นประจำ 17.37 % (1,149 คน)
3.ดื่มสุราเป็นประจำร่วมกับกินอาหารสุขๆดิบๆ 17.20 % (1,138 คน)
4.ดื่มสุราเป็นประจำร่วมกับขับรถเร็วประมาท 2.13 % (141 คน)
5.ดื่มสุราเป็นประจำร่วมกับขับขี่จักรยานยนต์โดยไม่สวมหมวกนิรภัย 3.13 % (207 คน)
6.ดื่มสุราเป็นประจำร่วมกับขับขี่รถยนต์โดยไม่คาดเข็มขัดนิรภัย 1.79 % (119 คน)
เมื่อสำรวจปัญหาดังกล่าวทำให้เทศบาลตำบลนาข่าทำบันทึกข้อตกลงกับ ศูนย์ประสานงานประเด็นการควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เทศบาลตำบลเฝ้าไร่ อำเภอเฝ้าไร่ จังหวัดหนองคาย เพื่อร่วมปฏิบัติงานเกี่ยวกับการขับเคลื่อนมาตรการ และแนวทางควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ โดยใช้พื้นที่เป็นฐานหลัก
เทศบาลตำบลนาข่ามีบทบาทในการดำเนินการตามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือดังนี้
1.มีประชุมจัดตั้งคณะกรรมการ หรือคณะทำงานเพื่อขับเคลื่อน ควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในระดับพื้นที่ ประกอบไปด้วยท้องถิ่นท้องที่ กลุ่มองค์กรทางสังคม และประชาชน
2.ได้มีการค้นหาศักยภาพของพื้นที่ โดยการทบทวนทุนศักยภาพ และทุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับการขับเคลื่อนมาตรการ และแนวทางเพื่อควบคุมการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์โดยใช้พื้นที่ โดยการนำใช้ข้อมูลจากหลายแหล่ง ได้แก่ ข้อมูลการวิจัยชุมชนด้วยวิธีการวิจัยเชิงชาติพันธ์พรรณนาแบบเร่งด่วน หรือ RECAP และข้อมูลระดับตำบล TCNAP
นอกจากนี้ ยังได้ค้นหาและเปิดศักยภาพของพื้นที่ เทศบาลตำบลนาข่าจึงได้ดำเนินกิจกรรมดังนี้
1.กิจกรรมเทศกาลสงกรานต์ ปี 2560
1.1กิจกรรมด่านครอบครัว
กลุ่มเป้าหมาย จำนวน 3 หมู่บ้าน ๆ ละ 10 ครอบครัว รวม 30 ครอบครัว
1) บ้านถ่อนใหญ่ หมู่ที่ 7
2)บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8
3)บ้านดงยวด หมู่ที่ 9
1.2 กิจกรรมด่านชุมชน จำนวนบวน 3 จุด คือ
1)บริเวณสามแยกวัดป่าหลวง บ้านถ่อนใหญ่ ถนนอุดรฯ – อ.บ้านดุง
2)บริเวณกลางบ้านดอนแตง ถนนทางหลวงเทศบาล
3)บริเวณกลางบ้านดงยวด ถนนทางหลวงเทศบาล เส้น บ้านดงไร่ – บ้านดงยวด
1.3 จุดบริการโดยชุม ด่านมีชีวิต ให้บริการ แจกน้ำดื่ม ผ้าเย็น จุดพักรถบริการห้องน้ำ
จำนวน 3 ชุมชน คือ
1) บ้านถ่อนใหญ่ หมู่ที่ 7
2)บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8
3)บ้านดงยวด หมู่ที่ 9
1.4 จัดพื้นที่เล่นน้ำสงกรานต์ปลอดเหล้า จำนวน 4 จุด
1)วัดนาคาเทวี บ้านนาข่า หมู่ที่ 1
2)วัดป่าหลวง บ้านถ่อนใหญ่ หมู่ที่ 7
3)วัดโคกศรีสำราญ บ้านถ่อนใหญ่ หมู่ที่ 7
4)วัดโพธิชัย บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8
2.พื้นที่สาธารณะปลอดเหล้าในชุมชน จำนวน 3 จุด
1)ตลาดผ้าบ้านนาข่า หมู่ที่ 1
2)หนองพาโลน บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8
3)วัดโพธิ์ชัย บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8
3.สถานที่ราชการปลอดเหล้า จำนวน 6 แห่ง คือ
1)เทศบาลตำบลนาข่า
2)โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาข่า
3)โรงเรียนไทยรัฐวิทยา 92 บ้านนาข่าหมู่ที่ 1
4)โรงเรียนบ้านเหล่าดอนแตง หมู่ที่ 8
5)โรงเรียนประชาสามัคคี บ้านดงยวดหมู่ที่ 9
6) สถานีตำรวจภูธรนาข่า
4.ดำเนินการจัดกิจกรรมบุญบั้งไฟปลอดเหล้า จำนวน 2 หมู่บ้าน คือ
1)บ้านนาข่า หมู่ที่ 1
2)บ้านถ่อนใหญ่ หมู่ที่ 7
5.กิจกรรมงานศพปลอดเหล้า ปัจจุบันได้ดำเนินการไปแล้ว จำนวน 6 งาน คือ
1)บ้านถ่อนใหญ่หมู่ที่ 7 จำนวน 3 งาน
2)บ้านดอนแตงหมู่ที่ 8 จำนวน 1 งาน
3)บ้านดงยวดหมู่ที่ 9 จำนวน 2 งาน
6.กิจกรรม รณรงค์ ลดเมา เพิ่มสุข ปฏิบัติการ พรรษานี้ งดเหล้าเพื่อพ่อ
เพื่อเป็นการร่วมรณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษา พัฒนาคน บวชใจ งดเหล้าเข้าพรรษาสู่การเป็นบุคคลต้นแบบ และยกระดับสู่การเป็นครอบครัวปลอดเหล้า และหมู่บ้านต้นแบบ โดยการชักชวนคนในครอบครัวเป็นจุดเริ่มต้น เพื่อเป็นการสกัดกั้นนักดื่มหน้าใหม่ เปิดโอกาสให้เยาวชนมาทำกิจกรรมที่ดี มีศิลธรรม และสร้างสรรค์ และเทศบาลตำบลนาข่าได้ดำเนิน ดังนี้
1.)หมู่บ้านต้นแบบ งานประเพณี งานบุญ และงานศพปลอดเหล้า ชุมชนปลอดเหล้าเฉพาะวัน เช่นวันพระปลอดเหล้า จำนวน 4 หมู่บ้าน คือ
1.บ้านนาข่าหมู่ที่ 1
2.บ้านถ่อนใหญ่หมู่ที่ 7
3.บ้านดอนแตงหมู่ที่ 8
4.บ้านดงยวด หมู่ที่ 9
2.)มีครอบครัวต้นแบบจำนวน 30 ครอบครัว
3)มีบุคลต้นแบบในการเลิกเหล้า จำนวน 42 คน และเป็นแกนนำเฝ้าระวังไม่ให้มีนักดื่มหน้าใหม่ในแต่ละหมู่บ้าน
4.)มีผู้ปฏิญาณตน งดเหล้าเข้าพรรษา จำนวน 145 คน
7.กิจกรรม ลงนามบันทึกข้อตกลง “รณรงค์ ลดเมา เพิ่มสุข ” ปฏิบัติการพรรษานี้ งดเหล้าเพื่อพ่อ ณ วัดโพธิ์ชัย บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8 จำนวน 8 หมู่บ้าน
8.กิจกรรมเทเหล้าเผาบุหรี่ เมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม 2560 ณ วัดโพธิ์ชัย บ้านดอนแตง หมู่ที่ 8
9.กิจกรรมร่วมลงนามปฏิญาณตน งดดื่มสุราช่วงเข้าพรรษา ในวันแม่แห่งชาติ โดยในวันที่ 11 สิงหาคม 2560 มีผู้ปฏิญาณตน งดดื่มช่วงเข้าพรรษา ในวันแม่แห่งชาติ จำนวน 130 คน
10.กิจกรรม “งดเหล้าครบเข้าพรรษา” เป็นส่วนหนึ่งของการสร้างพื้นที่ให้เป็นรูปธรรม มีการดำเนินกิจกรรมมาอย่างต่อเนื่อง เช่น การลงชื่อปฏิญาณตนงดเหล้าครบพรรษา การประชุมชี้แจงในชุมชน การตั้งชมรม การตั้งกติกาของชุมชน การจัดงานบุญประเพณีปลอดเหล้า โดยมุ่งเน้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลง
ทั้งในเชิงพฤติกรรม สภาพแวดล้อม และการสร้างนวัตกรรมใหม่ ๆ ในการ ลด ละเลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ซึ่งเป็นการยกย่องเชิดชูเกียรติให้กำลังใจผู้ที่งดเหล้าครบพรรษา และบุคคลต้นแบบ สกัดกั้นนักดื่มหน้าใหม่ และเปิดโอกาสให้เยาวชนมาทำกิจกรรมที่ดี มีศีลธรรม และสร้างสรรค์ สามารถขยายผลสมาชิกชมรมคนบวชใจงดเหล้าครบพรรษาจากรายบุคคลเป็นหน่วยระดับครอบครัว พร้อมทั้งเชิญชวนทุกภาคส่วน ทั้งส่วนกลางและพื้นที่ ร่วมลงนามปฏิญาณตนงดเหล้าเข้าพรรษา และ เพื่อรณรงค์ให้มีการบังคับใช้ พรบ.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อย่างเป็นรูปธรรมและชัดเจน โดยมีผู้เข้าร่วมกิจกรรมและรับมอบใบประกาศเกียรติคุณดังนี้
1)ครอบครัวต้นแบบจำนวน 30 ครอบครัว
2)มีบุคลต้นแบบในการเลิกเหล้า จำนวน 40 คน และเป็นแกนนำเฝ้าระวังไม่ให้มีนักดื่มหน้าใหม่ในแต่ละหมู่บ้าน
3.)มีผู้ปฏิญาณตน งดเหล้าเข้าพรรษา จำนวน 145 คน
4).สถานที่ราชการปลอดเหล้า จำนวน 6 แห่ง คือ
1)เทศบาลตำบลนาข่า
2)โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนาข่า
3)โรงเรียนไทยรัฐวิทยา 92 บ้านนาข่าหมู่ที่ 1
4)โรงเรียนบ้านเหล่าดอนแตง หมู่ที่ 8
5)โรงเรียนประชาสามัคคี บ้านดงยวดหมู่ที่ 9
6) สถานีตำรวจภูธรนาข่า
11.จัดตั้งคลินิกเลิกเหล้าเลิกบุหรี่เพื่อบำบัด และรักษา โดยการให้ดื่ม ชาชงหญ้าหนวดขาว และรางจืดชาชง ซึ่งได้รับการสนับสนุนจาก โรงพยาบาลอุดรธานี และมีการบำบัดโดยใช้วิธีการนวดกดจุดของเจ้าหน้าที่แพทย์แผนไทย จาก รพ.สต.ตำบลนาข่า
12.จัดกิจกรรมลอยกระทงปลอดเหล้า ปลอดบุหรี่
13.เทศบาลตำบลนาข่าเป็นเทศบาลต้นแบบในการลดอุบัติเหตุในพื้นที่ ของจังหวัดอุดรธานี
14.เทศบาลตำบลนาข่าได้เล็งเห็นความสำคัญของโครงการชุมชนเข้มแข็งจัดการความปลอดภัยไร้เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ซึ่งเป็นโครงการที่เป็นประโยชน์ และส่งเสริมเพื่อให้ประชาชนร่วมกันจัดการความปลอดภัย ควบคุมแอลกอฮอล์ทั้งบุคล และชุมชนอย่างต่อเนื่อง จึงได้ตั้งงบประมาณในการดำเนินการเพิ่มในปีงบประมาณ 2561 อีกจำนวน 100,000- บาท
ส่วนผลลัพธ์ที่ได้จากการดำเนินกิจกรรม สามารถทำให้มีอุบัติเหตุในพื้นที่ลดลงป้องกัน และลดจำนวนนักดื่มหน้าใหม่ไม่ให้เพิ่มขึ้นมีชุมชนเข้าร่วม จำนวน 4 หมู่บ้าน
มีสถานที่ราชการเข้าร่วม 6 แห่ง c]tร้านค้าเข้าร่วมโครงการ 30 ร้าน (ไม่ขายเหล้าให้เด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี และไม่ขายวันพระ)
นอกจากนี้ มีร้านค้าไม่ขายเหล้า จำนวน 5 ร้านมีตลาดปลอดเหล้าจำนวน 2 แห่ง (ตลาดผ้าบ้านนาข่า และตลาดสดบ้านดงไร่ )มีครอบครัวต้นแบบ 30 ครอบครัว มีบุคลต้นแบบ 40 คน มีผู้ปฏิญาณตน งดเหล้าเข้าพรรษา จำนวน 145 คน
นอกจากนี้ ยังมีตัวแทนซึ่งเป็นบุคคลสมัครใจที่จะเลิกเหล้าตลอดชีวิตหมู่บ้านๆ ละ 5 คน รวม 40 คน ให้เป็นผู้คอยติดตามตรวจการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ภายในหมู่บ้านของตนเอง พร้อมทั้งมีการตรวจคัดกรองนักดื่มรายใหม่ และรายงานผลการดำเนินงานให้คลีนิคเลิกเหล้าเลิกบุหรี่ ทุก 3 เดือน