สำรวจ ‘การใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรเพื่อบรรเทาอาการปวด’ ผลงานของเยาวชนภาค
กลาง ภายใต้โครงการ ‘ยุววิจัยวัยจิ๋ว’
‘ยุววิจัยวัยจิ๋ว’ คือส่วนหนึ่งของโครงการยุวสร้างเสริมปิดเทอมสร้างสรรค์ โครงการที่
นำเด็กจากแต่ละชุมชน มาประสานเป็นพลังในการพัฒนาประเทศ ด้วยความเชื่อที่ว่า
พลังเล็ก ๆ จากเด็กและเยาวชน คือพลังสำคัญในการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน และจะ
นำไปสู่การพัฒนาในระดับประเทศได้ในที่สุด
โครงการยุวสร้างเสริมปิดเทอมสร้างสรรค์ จะมุ่งสร้างการมีส่วนร่วมของเด็กและ
เยาวชนในชุมชน ให้ตระหนักถึงความสำคัญของชุมชน ส่งเสริมการสร้างความเข้มแข็ง
สร้างภูมิคุ้มกันทางความคิด และใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ โดยได้รับการสนับสนุน
หลักจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ สำนักสนับสนุนสุขภาวะ
ชุมชน (สำนัก ๓)
หนึ่งในผลงานของเด็ก ๆ ยุววิจัยที่น่าสนใจ คืองานวิจัยเรื่อง ‘การใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพ
รบรรเทาอาการปวด ในตำบลรำมะสัก’ จัดทำขึ้นเพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้ผลิตภัณฑ์
สมุนไพร ปัจจัยที่ส่งผลต่อการบริโภค และผลกระทบจากการใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรของ
คนในตำบลรำมะสัก อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง
โดยศึกษากับกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้ใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพร (บรรเทาอาการปวด) ในตำบล
รำมะสัก หมู่ที่ 1-6 จำนวน 50 คน และผู้ผลิตผลิตภัณฑ์สมุนไพร (บรรเทาอาการปวด)
จำนวน 5 คน รวมทั้งหมด 55 คน ในช่วงเดือนสิงหาคม – เดือนกันยายน พ.ศ. 2562
งานวิจัยชิ้นนี้เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ โดยผลการวิจัย พบว่า ผลิตภัณฑ์สมุนไพรที่
นิยมใช้เพื่อบรรเทาอาการปวด คือ ยาหม่อง น้ำมันนวดสมุนไพร สเปรย์สมุนไพร ลูก
ประคบสมุนไพร และครีมนวดสมุนไพร เนื่องจากบรรเทาอากาศปวดได้ดี ทำจาก
สมุนไพรธรรมชาติ หาซื้อได้ง่าย และถือเป็นการรักษาที่เพิ่มทางเลือกให้กับผู้บริโภค
ลดการใช้ยาแก้ปวดในแพทย์แผนปัจจุบันได้ แต่การใช้สมุนไพรก็มีผลกระทบบางอย่าง
คือ เมื่อทาในปริมาณมาก ๆ อาจทำให้รู้สึกแสบร้อนบริเวณที่ทา และสีของน้ำมัน
สมุนไพรอาจเปื้อนติดเสื้อผ้าได้
พฤติกรรมการใช้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรบรรเทาอาการปวดของประชาชนในพื้นที่เทศบาล
รำมะสักนั้น มีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นทุกปี โดยประชาชนในพื้นที่ได้เปลี่ยนพฤติกรรมจาก
การใช้ผลิตภัณฑ์บรรเทาอาการปวดที่มีส่วนผสมของสารเคมี มาให้ความนิยมกับผลิต
ภัณฑ์สมุนไพรบรรเทาอาการปวดแทน ด้วยตระหนักถึงพิษภัยจากสารเคมีที่มาในรูป
ของยารักษาโรคมากขึ้น
ในขณะที่ผลิตภัณฑ์สมุนไพรบรรเทาอาการปวดของศูนย์วิสาหกิจชุมชนตำบลรำมะสัก
นั้น ผลิตจากวัตถุดิบจากธรรมชาติ ไม่มีสารเคมีเจือปน ไม่มีสารตกค้างที่ส่งผลกระทบ
ต่อสุขภาพร่างกาย อีกทั้งยังมีสรรพคุณในการบรรเทาอาการปวดที่ใกล้เคียงกับยาแผน
ปัจจุบัน แต่มีความปลอดภัยมากกว่า ตลอดจนมีกลิ่นหอมของสมุนไพรเมื่อสูดดมเข้า
ไปในร่างกายนอกจากจะไม่ส่งผลกระทบต่อร่างกายแล้วยังทำให้รู้สึกผ่อนคลาย ลด
ภาวะเครียด และอาการเมื่อยล้าจากการทำงานได้ดีนั่นเอง
และเมื่อสัมภาษณ์ผู้ผลิตสมุนไพรบรรเทาอาการปวด ก็พบว่า วัตถุดิบที่ใช้ในการผลิต
สมุนไพรนั้น ส่วนใหญ่มาจากการปลูกเองในพื้นที่ และรับซื้อมาจากประชาชนในชุมชน
และจังหวัดใกล้เคียง เป็นการช่วยกระจายรายได้แก่คนในชุมชนและพื้นที่ใกล้เคียง เป็น
แหล่งเรียนรู้ด้านสมุนไพรไทยและการนำไปใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ที่ประชาชน
ทั่วไปสามารถเข้ามาศึกษาเรียนรู้ได้
#เครือข่ายร่วมสร้างชุมชนท้องถิ่นน่าอยู่
#ชุมชนเข้มแข็ง
#สสส
