องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นต้องมีความมั่นใจว่าตัวเองเป็นคนสร้างกระบวนการเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง ไม่ได้พึ่งพาความรู้จากหน่วยราชการ หรือความรู้จากองค์กรการศึกษาอื่น ต้องบอกตัวเองว่าเราคือสถาบันที่สร้างความรู้ให้กับคนอื่นได้ ชี้นำสังคมได้ นี้เป็นเหมือนการปฏิรูปการเรียนรู้
องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นต้องมีความมั่นใจว่าตัวเองเป็นคนสร้างกระบวนการเรียนรู้ได้ด้วยตัวเอง ไม่ได้พึ่งพาความรู้จากหน่วยราชการ หรือความรู้จากองค์กรการศึกษาอื่น ต้องบอกตัวเองว่าเราคือสถาบันที่สร้างความรู้ให้กับคนอื่นได้ ชี้นำสังคมได้ นี้เป็นเหมือนการปฏิรูปการเรียนรู้
เมื่อเราทำงานเรื่องชุมชนท้องถิ่นเข้มแข็ง เราสามารถช่วยให้พวกเขารู้ว่าพื้นที่ของตัวเองนั้นมีศักยภาพอะไรบ้างก็จะทำให้งานสัมฤทธิ์ผลได้ง่าย รวมถึงมีความเข้มแข็งขึ้นเรื่อยๆ
ความแตกต่างทางศาสนาไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการอยู่ร่วมกันของพวกเรา ด้วยที่นี่เปิดพื้นที่ให้ทุกคนเข้ามาพูดคุยกัน อยู่กันฉันพี่น้อง ก่อนเป็นอย่างไร ตอนนี้ก็เป็นอย่างนั้น
ปัญหาสำคัญของคนบัวใหญ่คือเอกสารสิทธิ์ในที่ทำกิน หลาย ๆ พื้นที่ไม่มีเอกสารรับรอง จับจองทำกินกันมาเนิ่นนาน อีกส่วนหนึ่งที่มีอยู่มากคือที่ สปก. บางรายทางราชการออก สค. 1 ให้ และส่วนน้อยที่มีโฉนดในที่ทำกิน
“องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นต้องมีความมั่นใจว่าตนเองเป็นคนสร้างกระบวนการการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ไม่ได้พึ่งพาความรู้จากหน่วยราชการ หรือความรู้จากองค์กรการศึกษาอื่น ต้องบอกตัวเองว่าเราคือสถาบันที่สร้างความรู้ให้กับคนอื่นได้
ทำไมการจัดการขยะในหลายท้องถิ่นถึงยังไม่บรรลุความสำเร็จเท่าที่ควรนั้น ตรงนี้ต้องเรียนว่าท้องถิ่นที่สำเร็จมีเยอะ ส่วนที่ยังไม่สำเร็จก็มี โดยที่ไม่สำเร็จเพราะวิธีการมองปัญหา การมีส่วนร่วมของประชาชนเป็นประตูสู่ความสำเร็จของการจัดการขยะ ดังนั้น โจทย์วันนี้คือจะปลูกจิตสำนึกประชาชนอย่างไรให้อยากเข้ามามีส่วนร่วมจัดการขยะ
พลเมือง คืออะไร พลเมือง ก็คือเจ้าของบ้านเมือง กล่าวคือ เราเป็นเจ้าของบ้านเมือง เราไม่ใช่ผู้อยู่อาศัย เราไม่ใช่ผู้น้อย เราคือผู้นำ เราต้องนำพารัฐ นำพานักการเมือง และนำพาข้าราชการได้
ทำไมชุมชนท้องถิ่นจึงต้องทำวิจัยชุมชนด้วยตนเอง คำตอบง่าย ๆ คือ คนนอกพื้นที่จะไม่รู้ถึงปัญหาในชุมชน ไม่เข้าใจปัญหาของคุณได้ดีเท่าตัวคุณเอง เราจึงต้องผลักดันให้เกิดเครื่องมือ 2 อย่าง คือ กระตุ้นให้ชาวบ้านรู้ปัญหาตนเอง และเกิดการเรียนรู้วิธีแก้ปัญหา
คำตอบในเรื่องความยั่งยืนนั้น จำเป็นต้องทำให้ประชาชนเป็น พลเมือง โดยใช้สูตร 3 สร้างยกกำลัง 3 คือ การสร้างการเรียนรู้ (สร้างแหล่งเรียนรู้ สร้างความรู้ สร้างผู้นำการเปลี่ยนแปลง) การสร้างความเป็นพลเมือง (สร้างการมีส่วนร่วม สร้างความเป็นเจ้าของ สร้างศักยภาพ) และการสร้างผลกระทบ (สร้างผลกระทบทางสังคม สร้างผลกระทบทางเศรษฐกิจ สร้างผลกระทบสิ่งแวดล้อม)
